Çevre Psikolojisi

Çevre Psikolojisi

Kendisinden sıklıkla bahsettirmekte olan çevre psikolojisi insanları ve insanların fiziki ortamları arasında yaşanan etkileşimleri incelemektedir. Yaşanan etkileşimler esnasında kişiler çevreyi değiştirmekte ve çevre tıpkı kişilerin çevreyi etkilediği gibi kişilerin davranışlarını ve tecrübelerini etkilemektedir. Bu alan son dönemde varlığından söz ettirmeye başlasa da psikoloji bilimi içerisinde uzunca bir süre ele alınmamış bir alan olarak kalmıştır. Çevresel psikoloji, genel psikoloji kadar eskiye götürülebilse de psikolojinin merkezinde yer alıp çalışması pek mümkün olmamıştır. Bu nedenle de tanınma süreci yaklaşık olarak 30 – 35 sene öncesinde olmuştur. Aynı zamanda, ayrı olarak değerlendirilmesi her ne kadar yakın tarihe dayandırılsa da diğer birçok alanla yakın ilişki içerisinde çalışma yürütmektedir.

Çevre Psikolojisi nedir?

Çevre psikolojisinin ne olduğunu özetlemek gerekirse; insanların bulundukları fiziki ortam ve insanlar arasındaki etkileşim çerçevesini incelemektedir. İnsanların içerisinde yaşamış oldukları binaların mevcuttan çok daha insancıl boyutlarda olmasını amaçlarken doğal çevre ilişkilerini de ortaya koymaya çalışmaktadır. Söz konusu alan aynı zamanda ortaya koyduğu bütün bu bilgileri uygulamaya geçirmeye çalışmaktadır. Psikolojinin bu alanı; hava kirliliğinden mekansal değişimlere, çevre ve çevresel algıdan şehirleşmelere varana dek akla gelebilecek her mekana ilişkin çalışma yürütmektedir.

İlk etapta kişiler ve çevreler etkinliklerinden ziyade kişilerin iç süreçlerine odaklanmıştır. Ancak toplumda gerçekleştirilen inşaatlardan atmosfere varana kadar çok geniş alanı içerisine almaktadır. Çevresel psikoloji alanına yoğunlaşan psikologlar genellikle çevresel nitelikteki uyaranlarla kişilerin davranışları arasında gerçekleşen ilişkiyi değerlendirmektedir. Çevresel psikoloji gerçekleştirdiği araştırmalarda da diğer süreçlerde de çevreyi iki alt dalda değerlendirmektedir. Bu alanlar fiziksel ve çevresel olarak değerlendirilmektedir.

Çevre Psikolojisi ve Çevresel Psikoloji

Çevre psikolojisinin geçmişinden bugüne varana dek bakıldığında ise yüzeysel değerlendirmede genel psikolojiden çok ayrılamamaktadır. Ancak çevre psikolojisini kendisine özgü farklarının bulunduğu ve kendine özgü araştırdığı konulardan ileri gelmektedir. Bu noktada çevresel psikolojiyi ayıran belirgin özelliklerin başında gerçekleştirdiği araştırmaları kişilerin günlük yaşam alanlarına yakın alanlarda gerçekleştirmektedir. Çevresel psikoloji kişiyi ve ortamı bir bütün olarak görmektedir. Aynı zamanda bu alan kişileri çevrenin pasif olarak değerlendirmesinden ziyade kişilerin aktif olduklarını ve çevreyi etkileyebilen ve biçimlendirebilen bir varlık olduğunu kabul etmektedir.

Çevre psikolojisi insanların yaşamını doğrudan etkileyen bir psikoloji dalıdır. İnsanlarla olan iletişimimizde dahi bu psikolojiden etkilenerek hareket ederiz. Çevre psikolojisinden ziyade insanlarla iletişim kurarken bu psikolojinin dışında kalarak etkili iletişim kurabilir, içinde bulunduğumuz bu psikolojiden çıkmayı sağlayabiliriz. Bu anlamda psikolojinin bu dalı aslında bize çevre psikolojisi algısı dışında kendi algılarımızla ve düşünce yapımızla devam etmeyi kendi duygu ve düşüncelerimizin çevrenin düşüncelerinden daha ön plana taşımamız ve uygulamamız gerektiğini öngörür.